O wspieraniu czytania dzieciom w Niemczech

Piątek, 29.07.2016

Razem

Będąc cały czas pod wrażeniem naszego księgarskiego wyjazdu do Berlina, który mógł odbyć się dzięki wsparciu finansowemu Goethe-Institut Warschau, Instytutu Książki i Polskiej Izby Książki chcę podzielić się informacjami o wspieraniu czytelnictwa dzieci i młodzieży w Niemczech. W czasie naszego księgarskiego wyjazdu (18-20 lipca 2016) mogliśmy się m. in.  zapoznać z różnymi formami wspierania czytelnictwa dzieci i młodzieży realizowanymi przez wszystkich uczestników rynku książki. Ogrom informacji uzyskaliśmy w czasie rozmów z księgarzami: panem Davidem Mesche z księgarni BuchBox! i panią Christiane Fritsch-Weith z księgarni Bayerischer Platz. Powtarzającym się motywem, który przewijał się w każdym sposobie promocji czytania dzieci i młodzieży jest współpraca wydawców i księgarzy. Pan David Mesche opowiedział nam o swoich działaniach organizowanych podczas festynu odbywającego się na placu zabaw w pobliżu jego księgarni. W porozumieniu i przy wsparciu finansowym wydawców wystawia przed swoją placówką stoiska wydawców literatury dziecięcej. Wsparcie finansowe ze strony wydawców to dodatkowe egzemplarze konkretnych tytułów przekazane księgarni na sprzedaż. Wkład księgarni to zorganizowanie takiej okazjonalnej, specjalnej prezentacji książek konkretnego wydawcy.

Światowy Dzień Książki

O współpracy wydawców, dystrybutorów i księgarzy z okazji Światowego Dnia Książki opowiedziała nam pani Christiane Fritsch-Weith. Z okazji tego święta są przygotowywane dwie książki dla dzieci ze szkół podstawowych. Za przygotowanie publikacji płacą wspólnie księgarze i wydawcy, ale jest to właściwie tylko koszt druku i papieru, ponieważ autor jak i wydawca przygotowują te publikacje pro publico bono. Następnie szkoły podstawowe otrzymują informację o dwóch tytułach do wyboru dla dzieci z okazji Światowego Dnia Książki i wskazują księgarnię, w której tego dnia odbiorą wybrane książki. Księgarnia otrzymuje wiadomość ile klas przyjdzie 23 kwietnia, a wybrane książki dostarcza wydawnictwo. Przy okazji wizyty uczniów w księgarni pani Fritsch-Weith organizuje dla nich rodzaj lekcji księgarskiej. Omawia kolejne etapy powstawania książki, opisując rolę poszczególnych uczestników procesu. 

Dzieci i młodzież w księgarni

Pomysłem pani Fritsch-Weith na przybliżenie dzieciom książek jest konkurs, w którym nagrodą są dwa miejsca (dla dziewczynki i chłopca) na "praktyki" w jej księgarni. Nie są to oczywiście oficjalne praktyki zawodowe, nazywają się tak, żeby dzieci czuły się docenione i ważne. Zwycięzcy konkursu (dzieci około trzynastoletnie) przychodzą do księgarni na kilka godzin jednego dnia w czasie ferii i pomagają księgarce, np. rozpakowywać kartony z dostawą książek lub obsługiwać kasę (to podobno lubią najbardziej). Innym sposobem przyciągnięcia dzieci do księgarni jest "pożyczanie" im ciekawych książek. Dzieci starsze w drodze ze szkoły do domu odwiedzają księgarnię przy Bayerischer Platz i często proszą o polecenie im ciekawej książki. Często nie potrafią jeszcze sprecyzować co konkretnie lubią w książkach, jaki gatunek literatury i wtedy pani Fritsch-Weith pokazuje im książkę i mówi: "Przeczytaj pierwsze 25 stron. Jeśli ci się nie spodoba, to wróć do księgarni i zamień na inną lub zwróć.". Księgarka powiedziała nam, że jak dotąd wszystkie dzieci przychodzą tylko po kolejną książkę, nikt jeszcze nie oddał i nie zamienił tej poleconej przez nią. Dowodem na to, że dzieci dobrze czują się w księgarni Bayerischer Platz jest fakt, że przychodzą do niej po lekcjach i spędzają czas w kąciku z książką dziecięcą. Jak mówiła pani Fritsch-Weith: "Zdejmują buty i skarpetki, siadają w fotelu i przeglądają książki". Zarówno dzieci i jak i dorośli klienci tej księgarni mogą być pewni, że znajdą tu interesujące dla siebie książki, gdyż właścicielka uważa odpowiedni dobór książek dla swojej lokalnej społeczności za klucz do zyskowności księgarni. Dlatego tak intensywnie pracuje nad doborem asortymentu przeglądając katalogi wydawnicze i spotykając się z przedstawicielami wydawnictw.

Autor zdjęcia: Ewa Woźnicka (Księgarnia Badet Ursynów)

Autor zdjęcia: Ewa Woźnicka (Księgarnia Badet Ursynów)

Autor zdjęcia: Ewa Woźnicka (Księgarnia Badet Ursynów)

Young Adults

Duży nacisk kładą obie opisane księgarnie na literaturę dla młodzieży i młodych dorosłych. Zarówno u pana Davida Mesche jak i u pani Fritsch-Weith wiedzieliśmy rozbudowane działy z literaturą dla poszczególnych grup wiekowych: 12-14 lat, 14-16 lat, 16-18 lat i powyżej 18 lat. Każdej takiej grupie wiekowej poświęcony był cały duży regał z książkami. Jest to literatura w ładnych wydaniach, twardych oprawach, z wyższą ceną, ale też tańsze wydania w miękkich okładkach. Tutaj również widać współdziałanie wydawców i księgarzy: wydawcy oszczędzają pracy księgarzom i piszą w katalogach dla jakiego przedziału wiekowego polecają dany tytuł, a księgarze znając swoich klientów potrafią im dzięki temu doradzić właściwą lekturę.

Lesetüten

W niewielkiej księgarni, którą odwiedziliśmy trzeciego dnia wyprawy naszą uwagę przykuły piękne papierowe torebki pomalowane kolorowo, które w dużej ilości zapełniały witrynę. Pani księgarka wyjaśniła nam, że są one elementem akcji promowania czytania. Uczniowie pierwszych klas z okolicznych szkół pod koniec roku szkolnego ozdabiają białe torby rysunkami. Kolorowe torby trafiają następnie do lokalnej księgarni, która wypełnia je 1-2 książkami (przekazują je wydawcy) odpowiednimi dla początkujących czytelników oraz drobiazgami przydatnymi na co dzień w szkole. Gdy po wakacjach do szkoły przychodzą nowi uczniowie klas pierwszych dostają od starszych kolegów takie torby z książkowym prezentem. To wydarzenie jest świętowane jako wyjątkowy dzień i relacje z niego ukazują się w lokalnej prasie i są opisywane na stronach internetowych szkół, księgarń, wydawców.

Ulotki

Przed każdą właściwie księgarnią odwiedzaną przez nas można było wziąć rozmaite ulotki: były rozłożone przy kasie lub na zewnątrz. Spośród tych dotyczących książki dla dzieci i młodzieży trafiłam na kilka, moim zdaniem, fantastycznie promujących czytelnictwo. 

Powyżej przykład "Budzenie ochoty na czytanie". W ulotce są książki trzech wydawnictw, podzielone na książki obrazkowe bez słów, książki do zabawy z językiem (np. odgłosy zwierząt), książeczki "popularnonaukowe" dla dzieci. Każda książka jest krótko opisana pod kątem wspierania rozwoju dziecka, jej przydatności dla osiągania konkretnych umiejętności. A na końcu ulotki miejsce na pieczątkę lub naklejkę: "Te książki otrzymają państwo w każdej dobrej księgarni, ale szczególnie w..."

Drugim ciekawym sposobem wspierania czytelnictwa dzieci jest Paszport Czytelniczy.

Wydawca w atrakcyjny dla starszych dzieci sposób zachęca do przeczytania trzech z dwunastu tytułów w serii. Przeczytanie przez dziecko trzech książek potwierdzają rodzice podpisując formularz z ulotki, dziecko wycina formularz, zanosi go do księgarni, tam otrzymuje jako nagrodę świecący długopis oraz wypełniony przez księgarza paszport czytelniczy w postaci karty. 

Trzecia ulotka, właściwie złożony plakat to poradnik dla rodziców najmłodszych dzieci pokazujący jak oswajać dzieci z książkami. Jest to napisany chyba we współpracy z pedagogiem rozpisany na 10 punktów opis rozwoju dziecka wspomaganego poprzez odpowiednie książki. Książki są też umieszczone w postaci zdjęć i opisów polecanych przy każdym etapie tytułów

Przy takim wsparciu od wydawców i księgarzy dla czytelnictwa dzieci i młodzieży nie dziwi fakt, że za naszą zachodnią granicą rosną kolejne pokolenia zagorzałych czytelników, kupujących, czytających i rozwijających się dzięki książkom.



Uprzejmie dziękuję za udostępnienie zdjęć księgarkom i księgarzom, którzy podzieli się swoim dorobkiem fotograficznym na wspólnej platformie wymiany zdjęć:). Niech taka nasza współpraca trwa zawsze. Moje teksty i zdjęcia uważam również za wspólnie wypracowaną wartość, jeśli więc ktoś ma ochotę wykorzystać je dla promowania książki i okolic, to zapraszam:)